ABS Sensörü Nedir, Ne İşe Yarar?

ABS kelimesinin açılımı “Anti-lock Braking System” ve Türkçe karşılığı ise “Kilitlemeyi Önleyen Fren Sistemi” olarak bilinmektedir. ABS modern teknoloji ile üretilen araçlarda kullanılan ve gelişmiş fren sistemidir. Sistemin kusursuz çalışması için dört tekerleğinde dönüş hızının takibi gerekir. Tekerleklerin dönüş hızını hesaplayan parçada ABS Sensörüdür. Abs sensörü “Tekerlek hız sensörü” olarak da bilinmektedir. Sensör yardımıyla ölçülen bilgiler motor kontrol sistemi modülüne iletilir.

Toplanan bilgiler araç fren yaptığında lastiklerin kilitlenmesini önlemek için ABS beyni tarafından kullanılır. Fren basıldığında tekerleklerin birisi diğerlerinden farklı bir hızda dönüyorsa frenleme ile aracın dengesi bozulacaktır ve araçta kaymalar meydana getirir. Bu durumun yaşanması ile ABS sistemi devreye girer ve frenleme ile kilitlenen tekerleğe müdahale eder. ABS sisteminin yapmış olduğu müdahale sonucu sürücünün direksiyon hakimiyetini kaybetmesi engellenir ve fren kontrolü sağlanır. Günümüz araçlarının çoğunda ESP / VSC, ASR gibi güvenlik önlemleri için ABS sensörleri kullanılır. Araçlarda fren tipine göre birden dört adete kadar ABS sensörü bulunur.

ABS Sensörü Çalışma Mekanizması

Pasif Tip ABS Sensörleri

Bu sensörler için dişli bir çark gereklidir. Bu tip sensörler aktif sensörlere oranla daha az hassasiyete sahiptir ve ve yapı olarak daha büyüktür. Aracın belirli bir hıza ulaşması ile sensörler çalışmaya başlar. Basit yapısı sayesinde kontrolleri kolaydır ve yapı olarak daha sağlamdır. Bu sensörler hareket yönünü belirleyemez ve ters yönlü çalışmazlar. Sistem; dişli bir çark, manyetik çekirdeğin üzerine bakır tel sarılması ile oluşan bobin ve sabit mıknatıstan oluşmaktadır. Dişli çark tekerlek göbeğine monte edilir ve tekerleğin dönmesi ile manyetik alanı değiştirir. Bobin içinde olan kutup pimi mıknatısa bağlıdır. Oluşan manyetik alan bobinde ölçülen bir voltaj sinayli meydana getirir. Tekerleğin hareket hızına göre meydana gelen sinyal artar ya da azalır. Oluşan sinyal dijital bir sinyale dönüştürülerek ABS kontrol modülüne iletilir. Tüm olanların sayesinde tekerlerin dönüş hızı, araç hızı, kilometre bilgileri gibi hesaplamalar yapılabilir.

Aktif Tip ABS Sensörleri

Bu tarz olan ABS sensörlerinin çalışabilmesi için dış enerji kaynağına ihtiyaç duyulur. Bu sensörler kendi içinde iki gruba ayrılmıştır.

Halk Tipi Sensörler

Bu sensörler manyetik alanlardaki ayarlamalar tepki verir ve bir dalga sinyali ile kontrol ünitesine voltaj farkını aktarır. Manyetik alanlara temassız çalışması ile sensörlerin dönmesine gerek kalmaz. Yani sistem çok düşük hızlarda bile aktif kalır ve oldukça güvenlidir.

Magneto Dirençli (AMR) Sensörler

Bu sensörler ABS sisteminin en gelişmiş sensörleridir. Sistem maliyet olarak oldukça pahalıdır. Sensörler tekerlerin dönüş yönünü tespit edebilir ve diğer değişkenler düşünüldüğünde daha güvenli sinyal iletimi yapar. ABS sensörü manyetik enkoderin üzerine monte edilmesi ile çapraz yönlü manyetik alan ölçümü yapılabilir ve bunu sayesinde tüm değişkenlerde daha hassas bir ölçüm yapılabilir.

Aktif sensörlerin hassasiyeti çok yüksektir. 0.06 mil/saatten daha düşük hızları algılayabilirler. Aktif sensörler çekiş kaybı önleme sistemi olan TCS sistemi için hayati önem taşımaktadır. ABS sensörleri tekerleğin göbeğinde / rotunda yer alır. Arkadaş itiş sistemli bazı araçlarda diferansiyel üzerine de monte edilebilir.

ABS Sensörü Arıza Belirtileri

Fren balata tozları ya da yoldaki toz vb.etkenlere maruz kalmak ABS sensorlerinde arıza meydana getirebilir. Sensörlerin belirtildiği şekilde ve aralıklarla temizlenmesi hayati önem taşımaktadır. Sensörlerde arıza meydana geldiğinde gösterge panelinde ABS ikaz lambası yanacaktır. ABS arıza lambası yanan araçlarda çekiş sisteminde de problemler yaşanabilir. Bu durumun tek suçlusu ABS sensörü olmayabilir. Problem kablo ya da soketlerden de kaynaklanabilir. Bu sebeple sensör değişimi yapılmadan önce sistemi komple gözden geçirmek gereklidir.

• Görsel olarak farkedebileceğimiz gösterge panelinde ABS ve ESP uyarı ışıklarından birisinin yanması.
• Fren mesafesinin uzaması.
• Sensör tarafından hatalı sinyal gönderimi sonrası fren basıldığında pompalama yaşanması.
• Kaygan ve ıslak yollarda aracın kayma ya da savrulma eğilimi göstermesi.
• Fren basıldığında aracın bir yine çekme yapması.
• Obd sisteminde hata kodu oluşması.
• Hız sabitleyici sistemin (Cruise Control) devre dışı kalması ABS sensörü arıza belirtilerindendir.