DPF iptali

            DPF (Dizel Partikül Filtresi) nedir?

 

DPF sistemi (Dizel Partikül Filtresi) en basit haliyle, Dizel araçlarda kullanılan ve egzozdan çıkan hava kirliliği oluşturan zararlı gazları süzerek atmosfere daha az zararlı gaz salınmasını sağlayan bir filtre sistemidir.

Peki, bunu nasıl yapar?

 

Dizel motora sahip binek otomobil ve daha büyük ticari araçlar ve endüstriyel motorlarda (jeneratör vb) yanma sonucunda oluşan zararlı partikülleri (halk arasında kurum, is, kararma) bal peteğine benzer yapıda silisyum karbürden yapılmış (SİC) filtre sayesinde filtreler.

Neden böyle bir sisteme ihtiyaç var?

 

Zararlı partikül parçaları hava kirliliği ve doğa kirliliği oluşmasında büyük rol oynar. Boyutları 0.5 μm’ten bile daha küçük olan bu partiküller solunum yollarından kolayca geçebilir, hayati organlara kolaylıkla zarar verebilir ya da ciddi hastalıklara sebep olabilir. Bu sorunların önüne geçilebilmesi için emisyon standartları ortaya çıkartılmıştır.

Günümüzde kullanılan en güncel emisyon sınıfı Euro6 olmasına rağmen ilk emisyon standardı 1992 yılında Euro1 olarak motorsiklet ve mopedlerin sebep olduğu yüksek hava kirliliğini azaltmak için aramıza katılmıştır.

    Euro 1 den sonra diğer sınıflandırmalarda çıkarak artmaya devam etmiştir, (Euro 2 (1996), Euro 3 (2000), Euro 4 (2005), Euro 5 (2010), Euro 6 (2014)).Euro1’in gelişi ile birlikte Avrupa’da satılacak motorsiklet ve mopedlerin yayabileceği partikül sınırlandırılmıştır. Bu sayede hava kirliliği önemli ölçüde azalmıştır.

 

DPF Filtresi emisyon sınıflarının neresinde ?

 

DPF Filtreleri, Binek otomobil ve daha büyük araçlarda (Tır, kamyon, otobüs vb.) üreticiden üreticiye değişmekle birlikte Euro 4 – Euro 5 dönemi arasında hayatımıza girmiştir. Daha önce motordan çıkan zararlı gazları filtrelediğinden bahsetmiştik, filtreleme sonucunda zararlı partiküller DPF sisteminde tıkalı kalır ve dışarıya daha temiz bir egzoz gazı salınır.

DPF aşırı dolu olursa ne olur?

DPF sistemi kullanıma bağlı olarak bir süre sonra dolmaya ve tıkanmaya başlar, bunun en büyük sebebi motor daha ısınmadan yapılan kısa süreli yolculuklar, kirli ve tozlu ortam gibi sıralanabilir.

DPF sistemi dolduğu zaman aracınız otomatik olarak bu partikülleri çok yüksek sıcaklıklarda (700-800 derece) yakarak kimyasal tepkimeye girmelerini sağlar ve yanarak daha temiz parçacıklara dönüştürülüp egzozdan atılırlar. Bu işleme rejenerasyon denir.

DPF Rejenerasyonu nedir ?

 

DPF Rejenerasyonu ya da direk rejenerasyon işlemi DPF sisteminde bulunan filtreye takılmış zararlı gazların temizlenmesi işlemidir. Kendi aralarında 4’e ayrılır;

Pasif Rejenerasyon

Uzun yolculuklarda ya da otoban otoyol gibi hızlı gidilebilen yerlerde yapılan rejenerasyon türüdür. Uzun süredir çalıştığı için motor ve DPF gibi sistemler zaten sıcaktır, bu sayede dışardan bir müdahaleye kalmadan sistem kendi kendini temizler.

Aktif Rejenerasyon

Aracın çalıştığı ortam çok tozlu ve kirliyse, ya da sadece kısa mesafe kullanılıyorsa motor daha ısınmadan kontak kapatılıyorsa pasif rejenerasyon yapılamayacağı için kurum DPF’in içinde birikir. Yeteri kadar doygunluğa ulaştıysa aktif rejenerasyon işlemi başlar. DPF sisteminin başında ve sonunda bulunan fark basınç sensörleri ile tıkanıklık oranını ölçebilen ECM, araçtaki egzoz sıcaklığını arttırmak için EGR gibi sistemleri kapatabilir, AFR sistemini değiştirerek zengin yanma sağlayabilir.

Bu sayede kısa sürüş mesafesinde bile aşırı ısınan DPF filtresi temizleme işlemine başlar. Araçtan araca değişmekle birlikte bazen bu işlem yapılırken DEF sıvısı denilen bir sıvı kullanılır temizlik amaçlı, araçta temizlemenin yapıldığına dair DPF ışığı yakabilir.

(Örnekte görüldüğü gibi 40dakikadan sonra araç aktif rejenerasyona girerek DPF sıcaklığını arttırır.)

 

Zorunlu Rejenerasyon

Araç eğer aktif rejenerasyon ile temizlenemediyse ya da aktif rejenerasyon yapacak koşullar oluşmadıysa daha kontak açar açmaz DPF ışığı yakar ve arıza tespit cihazında DPF hatası görebilirsiniz. Bu tarz bir durumda genellikle aracı yeterli süre ısıtıp daha sonrasında devirlik kullanacak şekilde (3000-3500 RPM) 30-40dk yolculuk yapmanız yeterlidir, bu şekilde pasif rejenerasyon için gereken koşulları kendi elinizle oluşturmuş olursunuz.

Eğer filtre hala temizlenmediyse bir arıza tespit cihazı ile direk ECU içinden durağan rejenerasyon komutu verilebilir. Doğru şartlar sağlandıktan sonra (Motor sıcaklığı, yakıt durumu vb.) araç açık bir alana çekilir, etrafında tutuşacak şeyler varsa çekilir (çalı, gazete kağıdı, çöp vb.) ve ECU otomatik olarak devir çevirerek temizlemeye çalışır.

 

Manuel Rejenerasyon

Listemizin son seçeneği olan bu seçenekte DPF filtresi araçtan sökülür, dışarda özel ilaçlarla ya da DPF temizlemek için yapılmış ekipmanlarla temizlenerek geri takılır. Bu her zaman en son çözümdür.

DPF sistemi temizlenebilen bir sistemse neden DPF iptali var diye düşünebilirsiniz, öğrenmek için yazımızı okumaya devam edebilirsiniz.

DPF İptali Nedir?

Artık DPF sisteminin ne olduğunu, nasıl çalıştığını, nasıl temizlendiği ve neden böyle bir sistemin olduğuna dair genel bilgileri edinmiş olduk. Peki, bu sistem neden iptal ediliyor?

DPF sistemi kendini temizleyebildiği sürece bir sorun çıkartmaz, fakat mekanik sorunlar, rejenerasyon yapamaması (kendini temizleyememesi), Filtrenin aşınmış olması (parça yorgunluğu) gibi sebeplerden dolayı filtre bir süre sonra görevini yerine getirememeye başlar.

Bunun sonucunda filtre iyice tıkanır, içerisinden geçen egzoz gazını temizleyemediği gibi tıkalı olduğu için motora doğru bir geri basınç yapmaya başlar (back pressure). Bu sebepten dolayı egzoz gazları kolayca yanma odasından atılamaz ve hatta sübaplara, enjektörlere kadar sorun çıkartabilir.

Bu sorunlardan kaçınmak için DPF sisteminin komple değişmesi gerekmektedir. Binek araçlarda aracın markasına göre 800-1000 Dolardan başlayıp üst segment araçlarda bu fiyat daha da artabilmektedir. Ağır vasıta diyebileceğimiz otobüs, kamyon gibi araçlarda fiyatlar daha da yüksektir.

Araç sahipleri bu masraflardan kaçınmak için DPF iptali işlemine başvuruyorlar. DPF iptali fiyatı, onarım masraflarından daha ucuz ve kalıcı bir çözüm olduğu için sıklıkla tercih ediliyor.

DPF iptali nasıl yapılır?

 

DPF iptali yaparken hem mekanik hem de yazılım olarak 2 işlem yapılmaktadır. Öncelikle özel ECU okuyan cihazlarla otomobilin motor beyninin (Engine ECU) yazılımı çekilerek ilgili DPF parametreleri silinir ya da sorun yokmuş gibi simüle edilir. Yazılım düzenlendikten sonra araca geri yazdırılır böylelikle araç, DPF sisteminde bir sorun olmadığını yazılımsal olarak onaylamış olur.

Araçta yazılımsal olarak DPF silindikten/kapatıldıktan sonra geriye mekanik işlem kalıyor, DPF filtresi kırılarak ya da sökülüp boş bir kovan takılarak filtrenin boşaltılması sağlanır. Eğer bu işlem yapılmazsa araç rejenerasyona girmeyeceği için geri-basınç yapmaya ve araca zarar vermeye başlar.

DPF iptali zararları nelerdir?

DPF iptal edilmiş bir araçta bir zarar görülmez, çünkü hem teorik olarak hemde uygulamada yapılan tek şey araçta DPF ile ilgili parametrelerin silinmesi ve filtrenin sökülmesidir. İşinde uzman kişiler tarafından yapıldığı süre boyunca bir sorun yaşanmaz.

Merdiven altı diye tabir edebileceğimiz yerlerde yapılan işlemlerde genellikle farklı bir aracın dosyası sizin aracınıza yazdırıldığından dolayı fonksiyon hataları, çalışmayan parçalar, fazla yakıt yakma gibi durumlar ortaya çıkar. Bundan kaçınmak için işinde uzman yerlere yaptırmanıza fayda vardır.

DPF iptali muayeneden geçer mi?

DPF iptal edilen bir araç emisyon sınıfı bakımından Euro3 emisyon standartına düşer, DPF filtresi hatırlarsanız hayatımıza Euro4-5 zamanında girmişti. Türkiye regülasyonlarında hala sınır olarak Euro3 kabul edildiği için dpf iptali sonrası muayene istasyonunda bir sıkıntı çekmezsiniz. Fakat yurtdışına çıkıyorsanız gittiğiniz ülkelerin emisyon standartını incelemeniz gerekebilir.

Yakıt tüketimim ne oranda değişir?

DPF iptali yapıldıktan sonra yakıt tüketiminde çok ufak farklar görülür, rejenerasyon yapmak için araç artık AFR değiştirmeyecek ve filtre boş olduğu için egzoz gazları daha rahat atılacaktır. Bu yüzden yakıt tüketiminde düşüş yaşanır, ayrıca DPF iptali sonrası beyaz duman ya da siyah duman gibi sorunları işinde uzman bir yerde yaptıysanız görmezsiniz.