Dünden Bugüne Yerli Otomobil

Son dönemde Türkiye gündeminde yer edinen yerli otomobil haberleri, yerli otomotiv sanayiinin gelişmesi ve Türkiye’nin teknoloji üreten bir ülke yolunda ilerlemesi için heyecan verici. Yerli otomobil fikri iki yıl önce gündeme gelmiş prototipleri sergilenmişti. Aslında Türkiye’nin yerli otomobil üretimi konusundaki macerası hayli eski.

Türkiye’nin yerli otomobil üretme macerası, aslında 1929 yılına kadar dayanır. 1929 yılında Ford markası Türkiye’de yerli otomobil üretiminin gerçekleştirilmesi için İstanbul Serbest Bölge’de bir montaj hattı kurmuştur. Ne var ki, ilerleyen yıllarda büyük bir ekonomik krizin başlaması, projenin devam etmesini imkansız hale getirmiştir. 1955 yılında Federal Türk Kamyonları AŞ. kapsamında yabancı yatırımcıların desteği ile Türkiye’de otomobil üretimi yapılmış, 1959’da Ford Motor ve Koç Holding’in işbirliği ile tamamen Türk personelin çalıştığı Otosan kurulmuştur.

Türkiye’nin ilk tamamen yerli otomobil başarısı ise ilginç bir hikayesi olan Devrim ile gerçekleşmiştir. 1961 yılında, Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in talimatı ile 4.5 ayda tamamlanan yerli araba, o dönem yedek parça üretimi konusunda hayli kapsamlı olan TCDD’nin de desteği ile yola çıkarılmıştır. Yerli bir motorla çalışan Devrim Otomobilleri, iki araç olarak 29 Ekim’de Meclis’e doğru gider. 1 Numaralı Devrim aracının yakıt ikmali yapılabilmiş olmasına karşın 2 Numaralı araç Gürsel Paşa’yı ağırladığında, içinde çok az benzin vardır. Bütün ülkede büyük yankı uyandıran iki numaralı araç sadece 100 m. gider, ardından durur. Bundan sonra iki araç da planlanan güzergahlarını tamamlamışlardır ancak basının ilgisi otomobilin yolda kalışına odaklanmıştır. Türkiye’nin ilk yerli otomobilinin başarısı, Devrim Otomobili’nin 100 m. gittikten sonra bozulduğu haberi ile gölgelenmiştir. Devam eden günlerde, proje için harcanan yatırımların sonuçsuzluğu ve başarısızlık konuşurlurken, Devrim Otomobilleri’nin seri üretime geçişi durur.

Devrim’in başarısından sonra, Türkiye’de özel sektörün otomobil üretimine olan ilgisi artar. 1959 yılında Otosan, İngiliz yatırımcısının desteğiyle Anadol’u üretmiştir. Mekanik parçalarının tamamı Ford firmasından alınmasına karşın, Anadol tamamı Türk çalışanlardan oluşan bir ekibin yarattığı ve seri üretime başlanan ilk otomobildir.

2015’de Yerli Otomobil Gündemi

2015 yılında T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın, Saab firmasının haklarını satan alarak oluşturduğu Saab platformu üzerinde, yerli otomobil çalışmalarına başlanmıştır. Teknoloji Bakanı Fikri Işık’ın ifade ettiği üzere, otomobil sektöründe değişen bir paradigmaya uyum sağlamak için elektrikli otomobil üretimine dahil olunması gerekliliği ile sürdürülen çalışmalar neticesinde, 2016’da ilk protopiler de sergilenmişti. Sergilenen prototiplerden sonra üç ayrı segmentte üretim yapılacağı açıklanmasına rağmen, otomobilin seri üretimine başlanmadan önce projeye ara verilmişti.

Yerli Otomobilin Bugünü

2017 itibariyle yeniden gündeme gelen yerli otomobil üretimi ile ilgili olarak, içinde Anadolu Grubu, BMC Grubu, Kıraça Holding, Zorlu Holding ile Turkcell’in bulunduğu bir Ortak Girişim Grubu oluşturuldu. Elektrikli motor kullanılacak yüzde yüz yerli arabanın ilk prototiplerinin 2019 yılında yayınlanması bekleniyor. 2021 yılında ise ticari satışına başlanması planlanan otomobil için şimdiden büyük oranda siparişlerin olduğu berlitiliyor.

Küresel bir proje olarak tasarlanan yerli otomobil fikri ile ilgili ticari pazar araştırmaları da yapılmaktadır. Fiyatı henüz belirlenmemiş olmasına karşın, kendi segmentindeki modellere göre kaliteli bir donanımı olması planlanan araç için dünya piyasalarındaki duruma göre bir belirleme yapılması planlanıyor. Son durumda, aracın seri üretimi için oldukça büyük bir kampüs içinde kurulması düşünülen fabrika için uygun şehir arayışı yapılmakta. Türkiye’nin birçok şehrinin talip olduğu fabrikada üretilecek olan yerli otomobilin küresel bir marka olabilmesi için, ar-ge çalışmalarına ve dünya pazarına önem veriliyor.